Klima-aldaketa eta biodibertsitatearen galera abiadura handiz aurrera doazen une honetan, ezinbestekoak dira aditu eta konprometitutako ahotsak. Zientzia eta dibulgazio arloko erreferenteek funtsezko papera dute, ez bakarrik krisi horien dimentsioa ulertzeko, baita hauei aurre egiteko ekintza zehatzak inspiratzeko ere.

Erreferente horietako bat da Fernando Valladares, ekologian ikertzailea eta dibulgatzaile nekaezina. Kontzeptu konplexuak mezu ulerterrazean bihurtzeko duen gaitasunari esker, Valladaresek klima-aldaketaren eraginari eta arintzeko benetako aukerei buruzko eztabaida garrantzitsuak ekarri ditu esparru publikora. Hamarkadetako ikerketek babestutako bere lanak gogorarazten digu zientzia ez dela soilik laborategietan egiten: gizartera iritsi behar du aldaketarako tresna gisa. Berak dioen bezala: “Ekintza klimatikoa ez dago soilik gobernuen esku; pertsonok sistema alda dezakegu gure erabakietan, bereziki kontsumitzaile gisa, kontzienteagoak izanik.” “LA RECIVILIZACION, Desafíos, zancadillas y motivaciones para arreglar el mundo” liburuaren eta plataforma digitaletan duen presentziaren bidez, hausnarketa eta ekintza informatura gonbidatzen du.

Azken asteetan, Fernando Valladares mehatxuen eta irain kanpaina kezkagarri baten jomuga izan da, batez ere sare sozialen bidez. Halako erasoek ez diete eragiten soilik dibulgatzaileei, baizik eta gero eta polarizatuago dagoen gizarte batean desinformazioak dakarren arriskua ere agerian uzten dute. Valladares bezalako pertsonen aurkako jazarpenak gogorarazten digu zientzia defendatu eta ongizate komunaren alde lan egiten dutenak babesteko beharra, egia zientifikoarekiko gero eta etsaiago den ingurune batean.

Beste izen ezinbesteko bat da Yayo Herrero, antropologoa, ingeniaria eta ekofeminista. Herrerok garapen-eredu egungoari erronka egiten dio, nabarmentzen baitu nola areagotzen dituen desberdintasun sozialak eta planetaren mugak kolokan jartzen dituen. Bere lanek, hala nola “Bizitza erdigunean” obrak, trantsizio ekologiko baten alde egiten dute, zaintza eta giza beharrei lehentasuna emanez kontsumo neurrigabearen aurrean. Berak dioenez: “Larrialdikoa da ecodependente eta elkarren menpeko izakiak garela onartzea, eta egungo eredu ekonomikoak errealitate fisiko horretatik urruntzen gaitu.” Bere ikuspegi intersekzionalak ezinbesteko perspektiba eskaintzen du, krisi klimatikoa genero, justizia sozial eta ekonomiako gaietan nola korapilatuta dagoen ulertzeko.

Fernando Valladares eta Yayo Herrero bezalakoek, euren distiraz gain, egia eta zuzentasunetik inspiratzeko duten gaitasuna partekatzen dute, desinformazioak eztabaida publikoa lausotzen duen testuinguru batean. Sare sozialetan eta euskarri digitalen bidezko informazio gehiegizkoak, eta krisi ingurumenalei garrantzia kendu edo ukatu nahi dieten agendek, iturri fidagarriak eta ahots adituak identifikatzeko premia azpimarratzen dute.

Testuinguru honetan, harrotasunez jakinarazten dizuegu Gipuzkoako Foru Aldundiak 2024ko “Gipuzkoako Emakumeak Jasangarritasunaren Alde” Saria eman diola Izaskun Suberbiolari, MATER itsasontziko zuzendariari. Sariketa honek Gipuzkoako jasangarritasunaren alorreko emakume liderren lana azpimarratu nahi du eta Suberbiola nabarmendu du gizarte-eraldaketan jasangarritasuna bultzatzeko erreferente gisa. Aldundiak Izaskun Suberbiola azpimarratu du belaunaldi berriak inspiratu eta motibatzeko duen gaitasuna goraipatuz, baliabideak errespetatzen dituen eta emakume zein gizonei aukera berdinak eskaintzen dizkien eredu ekonomiko baterantz aldaketa sustatzen duen lidergo eraldatzaile baten ordezkari gisa.

Hala ere, zeregina ez da soilik dibulgazioarena. Planetaren biztanle garen aldetik, guk ere rol aktiboa dugu betetzeko:

  • Irakurketa kritikoa: Gai hauek sakonago aztertzen dituzten liburuak, artikuluak eta hitzaldiak bilatu. Valladaresek idatzitako “La recivilización” edo Herreroren “Toma de tierra” horretarako abiapuntu bikainak dira.
  • Ikuspegia zabaltzea: Ikasketa beste erreferente batzuekin osatu, hala nola Vandana Shiva eta nekazaritza biodibertsitatearen aldeko bere defentsarekin, edo Greta Thunberg eta klima aktibismoarekin.
  • Elkarrizketa eta partekatzea: Ikasitakoaz gure inguruan elkarrizketak sortzea aldaketaren haziak ereiteko bidea izan daiteke.

Klima-aldaketaren aurkako borroka ez da soilik zientifikoa, baizik eta sakonki soziala. Herritar informatuak behar dira, entzun, zalantzan jarri eta jarduteko prest daudenak. Fernando Valladares, Yayo Herrero eta ezagutza ekintzaren zerbitzura jartzen duten beste erreferente batzuen aldeko apustua egitea justuago eta jasangarriagoa den mundu baterantz aurrera egiteko urrats erabakigarria da.