Beste urte batez, udazken honetan Jaizkibel-Uliako kostalde zoragarrira hurbildu gara, bertako egoera ekologikoaren jarraipena egiteko, Eusko Jaurlaritzak bultzatutako AZTERKOSTA programan parte hartuz.
Natura 2000 Sarean jasotako kontserbazio bereziko eremuetan garatzen den COASTWATCH proiektu europarra egokitzea. Proiektu horren bidez, pertsonek ingurumenarekin duten lotura ezagutarazi eta ezarri nahi da, kostaldeko ekosistema modu aktiboan eta esperimentalean aztertuz.
MATEReko taldeak euskal itsasertzaren zati hori zaintzen daramatzan 20 urteetan, haren bilakaeraren eta paisaian izandako aldaketen lekuko izan gara. 2002an Prestige-ren ingurumen-istripu tragikoak eragindako irudi ahaztezina; izan ere, ekosistema horretako hareharria beltzez tindatu zuen, eta milaka hegazti eta beste itsas animalia batzuei eragin zien. Zorionez, itsasontziek, garbiketa-zerbitzuek eta ehunka boluntariok kendu zituzten galipot orbanak, nahiz eta gaur egun oraindik orban solidotuak eta arroketan txertatuak aurkitzen ditugun, dagoeneko arrokaren zati direnak, tatuaje bat bezala.
Osteko urteetan, beste ingurumen-arazo berriago batzuek eragindako inpaktuak ikusi ditugu. Klima-aldaketaren ondorioz Euskadin egun eguzkitsuak ugaritu egin direnez, algen presentzia aldatzen ari da. Euskal itsas ekosistemarako, Gelidium corneum alga gorria bezain funtsezkoak diren algak desagertzen ari dira eta klima beroagoko beste alga batzuk ari dira ugaritzen. Itsasoko hondakinen eta mikroplastikoen inbasio globala ere presente dago gure kostaldean, eta egin ditugun hondakinen tipologiaren azterketei esker, badakigu Alabortza eta Azabaratza kalak itsasoko zaborra metatzeko puntu beltzak direla.
Aurtengo kanpainan, Ulia-Jaizkibelgo mendebaldetik ekialderako kostaldea aztertzen hasi ginen, urrian Murgita eta Alabortza kalak bisitatuz, azaroan Azabaratzarekin jarraituz eta abenduan amaitzeko Jaizkibelgo ekialdeko Erentzin, Artzu eta Asturiaga kalak bisitatuz. Puntu bakoitzean, neurtutako uraren kalitatearen parametroak positiboak izan dira, bakterio koliformeen ugaritasuna izan ezik, horiek onartutakoak baino balio handiagoak eman baitituzte, segur aski Pasaiako udalerriaren hurbiltasunagatik eta inguruko araztegietako uren isurketengatik. Jaizkibel-Uliako Kostaldeko Biodibertsitateari buruzko gidari esker fauna eta florako espezieak identifikatzean, moluskuak (lapak, ostrak eta abar), krustazeoak (karramarro lasterkariak, itsas ezkurrak) eta alga berde eta gorriak ikusi ditugu itsasoak bustitako harrietan. Pixka bat gorago, haize- eta gazitasun-baldintza gogorrak jasaten dituzten itsas mihilu indartsuak, txilarrak eta beste landare batzuk ikusi ditugu, eta, azkenik, zeruan, kaio hankahoriak eta ubarroiak, sai arrea handiekin batera aritu dira dantzan.
Aurten bildu eta aztertu diren 150 kg-tik gorako itsas hondakinei dagokienez, Azabaratzan aurkitu ditugun poliespan, buia eta txankleten pilaketa handia azpimarratu behar da, Erentzinen bildutako 60kg sare, kabo eta botila, eta hondarretan lurperatutako beirazko piezak eta Alabortzan bildu genituen litxarreria poltsa eta bilgarriak.
Udazken honetan 67 pertsonek lagundu gaituzte Murgita, Alabortza, Azabaratza, Artzu, Asturiaga eta Erentzin kaletara, eta Eusko Jaurlaritzako ekonomia Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailaren laguntza izan dugu. Gainera Surfrider, Rezikla-Birziklatu eta Darkum Elkartea bezalako erakunde lagunen kolaborazioa izan dugu eta bihotzez eskertu nahi diegu ikaragarri aberasten gaituen eskainitako laguntza eta adierazitako konpromezua.
Azabaratzako jardueraren ondoren, MATEReko itsas hondakinen boluntariotza-taldeak Pasaian erakutsi nahi izan zituen ezkutuko puntu beltz horretatik jasotako plastikozko milaka objektuak, artea eta sentsibilizazioa uztartuz. Torreko Plazako ingurumen sentsibilizazio-gunean egindako erakusketa sorkuntza-saio baten emaitza izan zen.
Proiektu zoragarri honek, MATEReko eskifaiari hainbeste maite dugun kostaldeko txoko hau zaintzeko aukera ematen digu, gure lema praktikan jarriz: “Ezagutuz maitatu, maitatuz babestu”. Parte hartzaileek, askok lehen aldiz, altxor geologikoak diren milaka urteko harri forma singularrak dekubritu, eta Armeria euscadiensis edo ubarroi mottodunak bezalako espezie harrigarriak ezagutzen dituzte. Izan ere, ez da zaila liluratuta eta maiteminduta geratzea, zer begiratu dakizunean!. Herritar zientziaren bidez, biltzen diren uraren kalitateari, espezieei eta itsasoko zaborrei buruzko datuak hartzen protagonistak dira. Hauek ingurumena zaintzeko erabiltzen dira, eta gainera, inoiz ahaztuko ez duten oroitzapen magiko bat eramaten dute.
Jarrai gaitzazu